Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 8/2023/2024r.

Dyrektora Powiatowego Centrum Rozwoju Edukacji

w Bartoszycach z dnia 10 kwietnia 2024 r.

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

w Powiatowym Centrum Rozwoju Edukacji w Bartoszycach

w strukturę którego wchodzą:

Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna

Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

Powiatowa Biblioteka Pedagogiczna

Spis treści

INFORMACJE OGÓLNE................................................................4

1. Wprowadzenie ........................................................................ 4

2. Słowniczek pojęć .......................................................................5

CZĘŚĆ PIERWSZA – STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH .......... 7

STANDARD I ...............................................................................7

1. Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim, a personelem placówki, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletniego

(Art. 22c ust. 1 pkt 1)............……………….........7

2. Zasady dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone (Art. 22c ust. 2 pkt) ........................................... 7

3. Zasady podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego (Art. 22c ust. 1 pkt 2)............................................ 8

4. Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia (Art. 22c ust. 2 pkt 14) ……………………………… 12

5. Zasady i sposób udostępniania personelowi, rodzicom/opiekunom prawnym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania (Art. 22c ust. 7). ……………………….13

6. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet (Art. 22c ust. 2 pkt 2). ……………………………………..14

STANDARD II - PERSONEL .......................................................17

1. Zasady zatrudniania pracowników w PCRE oraz dopuszczania innych osób do kontaktu z małoletnimi..............................................17

STANDARD III - PROCEDURY ..................................................18

1. Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskiej Karty” (Art. 22c ust. 1 pkt 3)............................................19

2. Procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego (Art. 22c ust. 1 pkt 2)............. ..20

3. Procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi w Internecie oraz utrwalonymi w innej formie (Art. 22c ust. 2 pkt 3)............................................ 22

STANDARD IV - MONITORING ...................................................25

1. Zasady przeglądu i aktualizacji standardów ochrony małoletnich oraz sposoby dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów albo zdarzeń zagrażających dobru małoletniego(Art. 22c ust. 1 pkt 4, PKT 8). ..........................................................25

CZĘŚĆ DRUGA - ORGANIZACJA PROCESU OCHRONY MAŁOLETNICH ........................................ 26

1. Zadania i obowiązki pracowników PCRE wynikające z wdrożenia standardów (podział obowiązków i przydział zadań) (Art. 22c ust. 1 pkt 5, 7). ..................................................... 26

2. Zadania i obowiązki pracowników PCRE w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Art. 22c ust. 1 pkt 5, 7). ...............................................27

CZĘŚĆ TRZECIA - ZAŁĄCZNIKI .................................................29

PODSUMOWANIE..........................................................................30

Podstawy prawne Standardów Ochrony Małoletnich……………………31

INFORMACJE OGÓLNE

1. Wprowadzenie

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1606. Art. 10) nakłada na podmioty, m.in.: placówkę oświatową (tj. poradnię psychologiczno-pedagogiczną) obowiązek wprowadzenia Standardów ochrony małoletnich (Art. 22b pkt.1) w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (tj. najpóźniej do 15 lutego 2024 r.). Ustawa weszła w życie z dniem 14.08.2023r.

Standardy ochrony małoletnich to dokument opisujący działania placówki oświatowej (PCRE) w zakresie wdrożenia zasad i procedur określonych w Ustawie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz niektórych innych ustaw (Rozdział 4b Art. 22c ust.1 pkt.1-8; ust.2 pkt 1-4, ust.4,5,6,7) i Ustawie z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Rozdział 4b Art. 22c ust.1 pkt. 1-8; ust.2 pkt.1-4; ust.4,5,6,7) dla małoletnich.

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników Powiatowego Centrum Rozwoju Edukacji w Bartoszycach jest dbanie o szeroko rozumiane dobro każdego dziecka i działanie w jego najlepszym interesie.

Głównym zadaniem realizowanym przez pracowników naszej placówki jest niesienie dziecku pomocy we wszystkich obszarach jego rozwoju. Obejmuje to również reagowanie na wszelkie dostrzeżone przejawy przemocy, krzywdzenia, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i przepisami wewnętrznymi Powiatowego Centrum Rozwoju Edukacji zwanymi „Standardami Ochrony Małoletnich”, a także etyką zawodową i moralnością.

2. Słowniczek pojęć

1. Pracownikami w Powiatowym Centrum Rozwoju Edukacji w Bartoszycach są pedagodzy, psycholodzy, logopedzi, doradcy zawodowi i inni specjaliści oraz pracownicy administracji i obsługi zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, stażyści, a także wolontariusze i studenci odbywający praktyki zawodowe.

2. Małoletnim/ dzieckiem jest każda osoba od urodzenia do ukończenia 18 roku życia.

3. Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentowania dziecka, jego przedstawiciel ustawowy (rodzice/opiekun prawny) lub inna osoba uprawniona do reprezentacji na podstawie przepisów szczególnych lub orzeczenia sądu. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem dziecka jest także rodzic zastępczy.

4. Zgoda rodziców dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka w sytuacji, gdy oboje posiadają pełne prawa do sprawowania opieki nad dzieckiem i stanowią tzw. rodzinę pełną. W sytuacji, gdy dziecko nie jest wychowywane w tzw. rodzinie pełnej, a oboje rodzice posiadają pełne prawa rodzicielskie, wskazana jest zgoda obojga rodziców. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować ich o konieczności rozstrzygnięcia sprawy spornej przez sąd.

5. Przez krzywdzenie dziecka należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika PCRE w Bartoszycach, zagrożenie dobra dziecka lub zaniedbywanie go przez jego opiekunów.

6. Przemoc fizyczna to wszelkie celowe, intencjonalne działania wobec dziecka powodujące urazy na jego ciele np: bicie, szarpanie, popychanie, rzucanie przedmiotami, itp.

7. Przemoc emocjonalna to intencjonalne, nie zawierające aktów przemocy fizycznej zachowania dorosłych wobec dzieci, które powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka np: wyzwiska, groźby, szantaż, straszenie, emocjonalne odrzucenie, nadmierne wymagania nieadekwatne do wieku i możliwości dziecka, niszczenie ważnych dla niego rzeczy lub zwierząt, nieposzanowanie granic prywatności, itp.

8. Zaniedbywanie to niezaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka zarówno fizycznych, takich jak właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja, jak i psychicznych jak poczucie bezpieczeństwa, doświadczania miłości i troski.

9. Wykorzystanie seksualne to każde zachowanie osoby starszej i silniejszej, które prowadzi do jej seksualnego podniecenia i zaspokojenia kosztem dziecka np.: ekshibicjonizm, uwodzenie, świadome czynienie dziecka świadkiem aktów płciowych, zachęcanie do rozbierania się i do oglądania pornografii, dotykanie miejsc intymnych lub zachęcanie do dotykania sprawcy, różne formy stosunku seksualnego, itp.

10. Pod pojęciem cyberprzemocy należy rozumieć przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

11. Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.

12. Koordynator - jest to osoba wyznaczona przez Dyrektora placówki, sprawująca nadzór nad realizacją i monitorowaniem funkcjonowania Standardów Ochrony Małoletnich w Powiatowym Centrum Rozwoju Edukacji w Bartoszycach;

13. Grupa robocza – pracownicy Powiatowego Centrum Rozwoju Edukacji w Bartoszycach, których Dyrektor wyznaczył jako przedstawicieli wszystkich grup pracowników w celu opracowania, wdrażania i monitorowania Standardów Ochrony Małoletnich w Powiatowym Centrum Rozwoju Edukacji w Bartoszycach;

CZĘŚĆ PIERWSZA – STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

STANDARD I

Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim, a personelem placówki, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletniego

1. Pracownicy w celu zapewnienia bezpiecznych relacji między małoletnim a pracownikami są zobowiązani do stosowania w szczególności następujących zasad wobec małoletnich, m.in.:

a. uznanie, zaufanie, szacunek, autentyczność, szczerość, wrażliwość i lojalność, otwartość, wyrozumiałość, umiejętność słuchania, współpracy, empatii,

b. jasnej komunikacji – prostego języka, w tym tekstu łatwego do czytania i zrozumienia (ETR),

c. zachowania podmiotowości małoletniego,

d. rozpoznania potrzeb, możliwości i zasobów małoletniego,

e. ochrony wizerunku małoletniego.

2. Zachowania niedozwolone wobec małoletnich z uwzględnieniem sytuacji dzieci z niepełnosprawnościami oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a w szczególności:

a. zawstydzanie, upokarzanie, lekceważenie, obrażanie, ośmieszanie

b. ujawnienie informacji mogących naruszać dobro małoletniego w tym danych szczególnych (wrażliwych) zgodnie z RODO,

c. naruszanie nietykalności fizycznej małoletniego (zwłaszcza niewłaściwy dotyk, popychanie, szturchanie) -

d. spanie z małoletnim w jednym łóżku (np. podczas biwaku, „zielonej szkoły/placówki”, wycieczki)

3.Każda osoba, która stwierdzi jakiekolwiek naruszenia którejkolwiek z ww. zasad, jest zobowiązana o powyższym fakcie powiadomić dyrektora PCRE.

4. Dyrektor po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego podejmuje stosowne działania organizacyjno - prawne, w zależności od wyników swoich ustaleń.

5. Dyrektor jest zobowiązany do dokumentowania swoich działań w ww. zakresie.

2. Zasady dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone (Art. 22c ust. 2 pkt 1).

a) Bezpieczne relacje między małoletnimi:

1. Małoletni mają obowiązek przestrzegania ogólnie obowiązujących zasad i norm zachowania.

2. Małoletni uznają prawo innych małoletnich do odmienności i zachowania tożsamości ze względu na: pochodzenie etniczne, geograficzne, narodowe, religię, status ekonomiczny, cechy rodzinne, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność. Nie naruszają praw innych – nikogo nie dyskryminują ze względu na jakąkolwiek jego odmienność, co godziłoby w poczucie godności osobistej.

3. Kontakty między małoletnimi cechuje zachowanie przez nich wysokiej kultury osobistej, np. używanie zwrotów grzecznościowych; poprawny, wolny od wulgaryzmów język; kontrola swojego zachowania i emocji; wyrażanie sądów i opinii w spokojny sposób, który nikogo nie obraża i nie krzywdzi.

4. W kontaktach między sobą małoletni nie powinni zachowywać się prowokacyjnie. Nie powinni również mieć poczucia zagrożenia czy odczuwać wrogości ze strony innych.

5. Bez względu na powód, agresja i przemoc fizyczna, słowna lub psychiczna wśród małoletnich nigdy nie może być przez nich akceptowana lub usprawiedliwiona. Małoletni nie mają prawa stosować z jakiegokolwiek powodu słownej, fizycznej i psychicznej agresji oraz przemocy wobec innych.

6. Małoletni uczestniczący w spotkaniach na terenie PCRE w Bartoszycach powinni zapoznać się z obowiązującymi procedurami bezpieczeństwa – co umożliwi im adekwatne reagowanie w sytuacji łamania zasad bezpieczeństwa.

7. Małoletni mają obowiązek przeciwstawiania się wszelkim przejawom przemocy oraz informowania pracowników PCRE w Bartoszycach o takich sytuacjach.

8. Jeśli małoletni stał się ofiarą agresji lub przemocy, może uzyskać w PCRE pomoc, zgodnie z obowiązującymi w niej procedurami.

b) Niedozwolone zachowania małoletnich w PCRE w Bartoszycach (m.in.: podczas trwania diagnozy/ terapii/ porady):

1. Stosowanie agresji i przemocy wobec małoletnich i innych osób:

− agresji i przemocy fizycznej w różnych formach (np.: bicie/ uderzenie/ popychanie/ kopanie/opluwanie); wymuszenia; napastowanie seksualne;

− agresji i przemocy słownej w różnych formach, np.: obelgi, wyzwiska; wyśmiewanie, drwienie, szydzenie; groźby; obraźliwe SMS-y i MMS-y; telefony i e-maile zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające.

2. Stwarzanie niebezpiecznych sytuacji w PCRE, np. rzucanie przedmiotami, przynoszenie ostrych narzędzi, innych niebezpiecznych przedmiotów i substancji (środków pirotechnicznych, łańcuchów, noży, zapalniczek), używanie ognia na terenie PCRE w Bartoszycach.

3. Nieuzasadnione, bez zgody prowadzącego opuszczenie sali.

4. Wyjście bez zezwolenia poza teren PCRE w Bartoszycach.

5. Celowe nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zajęć organizowanych w PCRE w Bartoszycach.

6. Celowe zachowania zagrażające zdrowiu bądź życiu.

7. Przywłaszczenie własności lub celowe niszczenie, nieszanowanie własności innych osób oraz własności PCRE w Bartoszycach.

8. Fotografowanie, nagrywanie dźwięku lub filmowanie zdarzeń z udziałem innych osób bez ich zgody.

3. Zasady podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego (Art. 22c ust. 1 pkt 2).

Zasady podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia stosowania przemocy domowej (fizycznej, psychicznej, seksualnej) i przemocy rówieśniczej wobec małoletniego.

a) Zasada obejmuje zgłoszenie wskazujące na stosowanie wobec małoletniego przemocy domowej, tj.:

− przemocy fizycznej (rodzic, opiekun lub inna dorosła osoba mieszkająca z dzieckiem w domu popycha je, szarpie, bije, kopie, rzuca czymś w dziecko na tyle mocno, że pozostawia to ślady lub powoduje obrażenia.);

− przemocy psychicznej (rodzic dziecka, opiekun lub inna osoba dorosła mieszkająca z dzieckiem w domu wyzywa, obraża lub poniża dziecko i/lub zachowuje się w sposób, który sprawia, że dziecko boi się, że może zostać fizycznie skrzywdzone.);

− przemocy seksualnej (dorosły, krewny, przyjaciel rodziny lub osoba nieznajoma angażuje dziecko w aktywność seksualną, bez kontaktu fizycznego lub z kontaktem fizycznym, takim jak dotykanie, zmuszanie dziecka do dotykania ciała sprawcy w sposób seksualny czy stosunek seksualny.)

- zaniedbania (nikt w rodzinie dziecka nie sprawia, by czuło się ważne, wyjątkowe i kochane, nie troszczy się o nie ani go nie wspiera, rodzic/opiekun dziecka nie opiekuje się dzieckiem, nie interesuje jego zdrowiem, odżywianiem, warunkami bytowymi).

Przemoc domowa – jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy, w szczególności: narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia, naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę, ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej, istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej (Art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (tj.. Dz. U. z 2021 r. poz. 1249 z późn. zm.).

b) Zasada obejmuje zgłoszenie wskazujące na stosowanie wobec małoletniego przemocy rówieśniczej (Dziecko doświadcza różnych form przemocy ze strony rówieśników w szkole, sąsiedztwie lub ze strony rodzeństwa, bezpośrednio lub z użyciem technologii komunikacyjnych (Internetu i telefonów komórkowych).

Zgłoszenie stosowania przemocy domowej/rówieśniczej:

1. Zgłoszenie stosowania przemocy domowej/rówieśniczej przez małoletniego.

a) Małoletni zgłasza ustnie lub pisemnie (np. bezpośrednio, SMS-em, drogą elektroniczną, telefoniczną lub inną alternatywną formą komunikacji w przypadku dziecka obcojęzycznego) pracownikowi lub dyrektorowi PCRE fakt stosowania wobec niego przemocy domowej.

b) Pracownik PCRE w Bartoszycach zgłasza fakt stosowania przemocy wobec małoletniego w formie dokumentu, tj. Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 1) - dyrektorowi PCRE w Bartoszycach.

c) Dyrektor PCRE w Bartoszycach:

· podejmuje szybką interwencję w przypadku przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego lub/i gdy zagrożone jest jego życie zawiadamia odpowiednie służby porządkowe, tj. policję dzwoniąc pod nr 112 lub 997;

· w przypadku niewymagającym podjęcia szybkiej interwencji zaleca pracownikowi merytorycznemu PCRE (psycholog, pedagog w rejonie swojego działania) wdrożenie planu pomocy dziecku, tj. Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia (patrz zasada 3 pkt.1 Standard I Polityka) i sporządzenie dokumentu, pt. Karta interwencji (Załącznik nr 2) wg określonej procedury podejmowania interwencji (patrz Procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego)

STANDARD II - PERSONEL

W ramach drugiego standardu - Personel (dotyczy monitoringu, edukacji i zaangażowania pracowników/współpracowników w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci) określono zasady bezpiecznej rekrutacji personelu spójne z zasadami zawartymi w Ustawie Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw oraz Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

ZASADY:

1. Dyrektor - przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, ma obowiązek uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zgromadzone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, zwany dalej „Rejestrem”.

2. Osoba, o której mowa w pkt 1. przedkłada Dyrektorowi informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600) lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.

3. Osoba, o której mowa w pkt. 1 posiadająca obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, ponadto przedkłada dyrektorowi informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi lub stosowne oświadczenia zgodnie z wymogami art. 21 Ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1304 ze zm.) zwany dalej ustawą.

4. Informację z rejestru Dyrektor utrwala w formie wydruku i załącza do akt osobowych personelu/pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.

5. Informacje oraz oświadczenia, dotyczy obcokrajowców - osób mieszkających za granicą, dyrektor załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do takiej działalności.

6. Wprowadza się zasady postępowania w przypadku dopuszczania do pracy innych osób niż personel placówki, w szczególności osoba, która ma pełnić funkcję/zadania opiekuna/prowadzącego zajęcia i inne wynikające z art.21 ust.1, na piśmie wyraża zgodę :

a. na jej pełnienie/wykonywanie;

b. na przetwarzania danych osobowych (jakim jest imię i nazwisko i numer pesel) w celu sprawdzenia czy nie jest ujęty w „Rejestrze”;

c. przedkłada dyrektorowi informację z Krajowego Rejestru Karnego zgodnie z art.21 ust.3 ustawy;

d. w przypadku osoby będącej obcokrajowcem składa oświadczenie (art. 21 ust.4 -8) ustawy.

7. Dyrektor (szczegółowe zapisy Rozdział 3 Ustawy) w szczególności:

a. sprawdza zawartość Rejestru/analizuje informacje z Krajowego Rejestru Karnego;

b. ustala z IOD zasady postępowania ze zgodami opiekunów oraz zapewnieniem poufności danych tam zawartych;

c. utrwala w formie wydruku informację z Rejestru oraz informację z Krajowego Rejestru Karnego i załącza do zgody opiekuna;

d. wyraża lub odmawia zgody;

e. zapewnia zasady archiwizowania dokumentów; (jrwa + instrukcja kancelaryjna)

STANDARD III - PROCEDURY

W przypadku bardziej skomplikowanym (np. dotyczącym wykorzystywania seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu) powołuje Zespół Interwencyjny, celem wstępnego zdiagnozowania sytuacji małoletniego (patrz zasada 2 Standard III Procedury).

Przemoc z uszczerbkiem na zdrowiu oznacza spowodowanie choroby lub uszkodzenia ciała (np. złamanie, zasinienie, wybicie zęba, zranienie), a także m.in. pozbawienie wzroku, słuchu, mowy, wywołanie innego ciężkiego kalectwa, trwałej choroby psychicznej, zniekształcenia ciała itp.

W sytuacji zgłoszenia faktu stosowania przemocy wobec małoletniego bezpośrednio dyrektorowi PCRE w Bartoszycach – dyrektor postępuje wg zasady zawartej w pkt. 1 c.

1. Zgłoszenie podejrzenia przemocy domowej/rówieśniczej lub jej stosowania przez pracownika PCRE w Bartoszycach .

a) Pracownik PCRE w Bartoszycach, który zauważy lub podejrzewa u małoletniego symptomy stosowania przemocy, jest zobowiązany zareagować, tj. zgłosić powyższy fakt w formie ustnej i pisemnej w postaci dokumentu, tj. Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 1) - dyrektorowi PCRE w Bartoszycach.

b) Dyrektor PCRE w Bartoszycach:

· podejmuje szybką interwencję w przypadku przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego lub/i zagrożone jest jego życie, tj. zawiadamia odpowiednie służby porządkowe, tj. policję dzwoniąc pod nr 112 lub 997;

· w przypadku bardziej skomplikowanym (np. dotyczącym wykorzystywania seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu) powołuje Zespół Interwencyjny, celem wstępnego zdiagnozowania sytuacji małoletniego (patrz zasada 2 Standard III Procedury).

c) W sytuacji zgłoszenia faktu stosowania przemocy wobec małoletniego bezpośrednio przez dyrektora PCRE w Bartoszycach – dyrektor postępuje wg zasady zawartej w pkt. 2 b.

2. Zgłoszenie podejrzenia przemocy domowej/rówieśniczej lub jej stosowania przez osoby z zewnątrz.

a) Osoba, która jest świadkiem stosowanej przemocy domowej wobec małoletniego zgłasza fakt stosowania przemocy ustnie lub pisemnie dyrektorowi PCRE , pracownikowi PCRE, do sekretariatu PCRE (bezpośrednio, SMS-em, drogą elektroniczną, telefoniczną).

b) Zgłoszenia może dokonać również w formie anonimowej.

c) Pracownik PCRE zgłasza fakt stosowania przemocy wobec małoletniego w formie dokumentu, tj. Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 1) - dyrektorowi PCRE w Bartoszycach lub koordynatorowi.

d) Dyrektor PCRE w Bartoszycach:

e) W sytuacji zgłoszenia faktu stosowania przemocy[1] wobec małoletniego bezpośrednio dyrektorowi PCRE w Bartoszycach – dyrektor postępuje wg zasady zawartej w pkt. 3 c).

3. Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia (Art. 22c ust. 2 pkt 4).

Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia – schemat postępowania.

1. Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu jego krzywdzenia opracowuje zespół powołany przez dyrektora PCRE. W jego skład mogą wchodzić: koordynator d.s. Standardów ochrony małoletnich, specjaliści (psycholog, pedagog w rejonie swojego działania), pracownik merytoryczny PCRE zgłaszający przemoc domową/ rówieśniczą.

2. Plan wsparcia wdrażany jest w każdej sytuacji krzywdzenia małoletniego, tj. w szczególności w sytuacji niewymagającej szybkiej interwencji jak i w przypadku bardziej skomplikowanym (np. dotyczącym wykorzystywania seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu), tj. pracy Zespołu Interwencyjnego.

3. Strukturę planu wsparcia stanowi, m.in.:

− Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 1);

− Diagnoza, w tym charakterystyka doznanej krzywdy (rodzaj doznanej krzywdy, okoliczności doznanej krzywdy, stopień naruszenia prawa, stopień zagrożenia bezpieczeństwa małoletniego – w obszarze zdrowia, życia, rozwoju); analiza dostępnej dokumentacji, np. wyniki rozmów, wyniki obserwacji (zachowanie, wygląd) dokonane przez np. rodziców, psychologa/pedagoga/ logopedę, innych pracowników oraz instytucji wspomagających ochronę dziecka – psychologów, pedagoga, wychowawcę ze szkoły; określenie czynników ryzyka doznanej krzywdy oraz czynników wsparcia małoletniego–ustalenie indywidualnych potrzeb ofiary krzywdzenia w obszarze jej zdrowia/życia, zdrowia psychicznego, funkcjonowania emocjonalno-społecznego oraz w obszarze prawnym i socjalnym.

− Cel wsparcia, tj. zapewnienie specjalistycznego wsparcia małoletniemu udzielanie systematycznej/ okresowej pomocy np. psychologicznej, terapeutycznej; wdrożenie działań mających przywrócić równowagę emocjonalną małoletniemu, wzmacnianie poczucia jego własnej wartości; wspieranie rodziców/opiekunów, prawnych małoletniego w rozwiązywaniu problemów wychowawczych; złagodzenie psychicznych i behawioralnych objawów skrzywdzenia złagodzenie stresu, lęku małoletniego; zapewnienie bezpieczeństwa (np. socjalnego, psychicznego, prawnego); kształcenie umiejętności radzenia sobie z brakiem akceptacji społecznej, izolowaniem, dyskredytowaniem, z trudnymi sytuacjami w środowisku rodzinnym i społecznym.

− Zasoby wewnętrzne PCRE w Bartoszycach (dyrektor, zespół psychologów/pedagogów, zespół interwencyjny, rodzice/opiekunowie prawni dziecka) oraz źródła zewnętrznego wsparcia małoletniego (np. sąd rodzinny, kurator sądowy, policja, placówki doskonalenia nauczycieli, służba zdrowia, MOPS/GOPS; organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony dzieci przed krzywdzeniem itp.).

− Harmonogram działań, który uwzględnia: zakres wsparcia (wynika ze zdiagnozowanych w różnych obszarach indywidualnych potrzeb rozwojowych, edukacyjnych oraz psychofizycznych małoletniego – ofiary krzywdzenia); wymiar godzin i okres, w jakim będzie udzielane wsparcie (zależy od doświadczanych przez małoletniego skutków krzywdy oraz zaobserwowanych efektów wsparcia w okresie ich monitorowania).

− Formy wsparcia, m.in.: praca indywidualna z małoletnim; zespołowa (warsztaty rozwojowe, zajęcia grupowe), bezpośrednia rozmowa z małoletnim (prowadzona przez psychologa/pedagoga).

− Metody, m.in.: analiza dokumentacji związanej z sytuacją małoletniego.

− Ocena efektywności udzielanego wsparcia, tj. ocena adekwatności udzielonego wsparcia do zdiagnozowanych potrzeb małoletniego – ofiary krzywdzenia.

4. Powyższe informacje zostają zgromadzone w dokumencie Karta interwencji (Załącznik nr 2) wg określonej procedury podejmowania interwencji (patrz Procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego Standard III Procedury).

4. Zasady i sposób udostępniania personelowi, rodzicom/opiekunom prawnym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania (Art. 22c ust. 7).

Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym standardów ochrony małoletnich do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania został opracowany na podstawie art. 22c ust. 1 pkt 6 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1304).

Zakres:

− Dokumentacja składająca się na standardy ochrony małoletnich jest dostępna na stronie internetowej PCRE w Bartoszycach.

− Rodzice/prawni opiekunowie małoletnich są informowani o dostępności do dokumentu na stronie strony internetowej placówki.

− Na życzenie rodziców/prawnych opiekunów standardy ochrony małoletnich są udostępniane w formie papierowej.

− Obowiązkiem rodziców/prawnych opiekunów jest zaznajomienie się ze standardami i wynikającymi z nich zasadami/procedurami ochrony małoletnich przed krzywdzeniem.

5. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet (Art. 22c . 2 pkt 2).

a) Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu:

− Małoletni nie mają dostępu do infrastruktury sieciowej PCRE.

− Sieć jest monitorowana w taki sposób, aby możliwe było zidentyfikowanie sprawców ewentualnych nadużyć.

− Rozwiązania organizacyjne na poziomie PCRE bazują na aktualnych standardach bezpieczeństwa.

− Na wszystkich komputerach z dostępem do Internetu na terenie PCRE jest zainstalowane oraz systematycznie aktualizowane oprogramowanie antywirusowe, antyspamowe i firewall.

− W PCRE zatrudniony jest pracownik odpowiedzialny za bezpieczeństwo sieci. Do jego obowiązków należą: zabezpieczenie sieci Internetowej placówki przed niebezpiecznymi treściami poprzez instalację i aktualizację odpowiedniego oprogramowania; sprawdzanie, czy na komputerach nie znajdują się niebezpieczne treści.

− Pracownicy posiadają indywidualny login i hasło, umożliwiające korzystanie z komputera na terenie PCRE. Pracownicy zachowują login i hasło w tajemnicy.

− Użytkownikowi komputera zabrania się: instalowania oprogramowania oraz dokonywania zmian w konfiguracji oprogramowania zainstalowanego w systemie, usuwania cudzych plików, odinstalowania programów, dekompletowania sprzętu.

b) Zasady korzystania z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń elektronicznych:

− Małoletni przynoszą do PCRE telefony komórkowe oraz inny sprzęt elektroniczny na własną odpowiedzialność, za zgodą rodziców.

− Za sposób korzystania z własnych urządzeń elektronicznych na terenie PCRE w Bartoszycach odpowiada rodzic/opiekun małoletniego.

− PCRE nie ponosi odpowiedzialności za zaginięcie, zniszczenie czy kradzież sprzętu przynoszonego przez małoletnich.

− Małoletni nie mogą korzystać z telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu podczas diagnozy, zajęć, treningów, warsztatów prowadzonych na terenie PCRE.

− Małoletni ma obowiązek wyłączyć lub wyciszyć telefon (bez wibracji) i schować go w torbie/plecaku przed rozpoczęciem diagnozy. Telefon pozostaje niewidoczny zarówno dla małoletniego, jak i pozostałych osób.

− Jeśli małoletni czeka na ważną informację (połączenie, SMS) ma obowiązek poinformować o tym fakcie, poprosić o pozwolenie na skorzystanie z telefonu i ustalić sposób odebrania tej wiadomości. Dotyczy to także sytuacji, gdy wystąpiła pilna potrzeba skontaktowania się, np. z rodzicami lub w innej ważnej sprawie.

− Na terenie PCRE zakazuje się małoletnim filmowania, fotografowania oraz utrwalania dźwięku na jakichkolwiek nośnikach cyfrowych. Powyższe nie dotyczy wydarzeń odbywających się w PCRE, na rejestrację których udzielono zgody.

c) Zasady postępowania w przypadku naruszenia zasad korzystania z telefonów i innych urządzeń elektronicznych na terenie PCRE:

− W przypadku naruszenia przez małoletniego zasad używania telefonów komórkowych na terenie PCRE, pracownik niezwłocznie informuje o tym fakcie rodziców/prawnych opiekunów małoletniego i wspólnie z rodzicami/prawnymi opiekunami ustala plan dalszego postępowania.

d) Zasady ochrony wizerunku małoletniego:

· Wizerunek podlega ochronie na podstawie przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym, w ustawie o prawie autorskim o prawach pokrewnych, a także na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych (RODO) – jako tzw. dana szczególnej kategorii przetwarzania.

· Upublicznianie wizerunku małoletniego do 16 lat, utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga wyrażenia zgody osoby sprawującej władzę rodzicielską lub opiekę nad dzieckiem (wymóg art. 8 RODO).

· Zgody, o których mowa powyżej są wyrażane w formie pisemnej.

· Rodzice małoletniego/opiekunowie lub małoletni powyżej 16 roku życia wyrażając zgodę na upublicznienie wizerunku, określają precyzyjnie miejsca i kanały upubliczniania wizerunku, kontekst w jakim wizerunek będzie wykorzystany, a także okres upublicznienia.

· Osoba wyrażająca zgodę otrzymuje klauzulę informacyjną o zasadach przetwarzania danych osobowych w postaci wizerunku małoletniego oraz jest informowana przez osobę reprezentującą administratora danych osobowych o przysługujących prawach, w tym prawie do wycofania zgody oraz innych, zgodnie z art. 5 RODO.

· Pracownikowi PCRE w Bartoszycach nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku małoletniego (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie placówki bez pisemnej zgody jego opiekuna.

· Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna małoletniego – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.

· W przypadku utrwalania wizerunku małoletniego na zajęciach „otwartych”, pokazowych” wymagana jest zgoda w formie pisemnej.

e) Zasady ochrony danych osobowych małoletnich:

· W PCRE w Bartoszycach wdrożono Politykę ochrony danych osobowych osób fizycznych (pracowników, małoletnich, rodziców/opiekunów) oraz powołano Inspektora ochrony danych.

· Dokumentacja RODO została opracowana zgodnie z wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L z 2016 r. 119, s. 1 ze zm.) oraz ustawy z dnia 10 maja 2018r. o ochronie danych osobowych z uwzględnieniem zasad: zgodności z prawem, rzetelności i przejrzystości, ograniczenia celu przetwarzania danych, minimalizacji danych, prawidłowości danych, ograniczenia przechowania danych, integralności i poufności danych, rozliczalności.

· Osoby upoważnione do przetwarzania danych osobowych małoletnich i ich rodziców/opiekunów prawnych posiadają upoważnienie do przetwarzania ich danych osobowych na podstawie art. 6 i 9 RODO.

· Na potrzeby przetwarzania w formach zdalnych (przekazywanie danych osobowych do SIO, organów upoważnionych do przetwarzania danych osobowych małoletnich) opracowano zasady ich przetwarzania .

· Każdy pracownik posiadający dostęp do danych osobowych złożył pisemne oświadczenie o znajomości Polityki bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych pod rygorem odpowiedzialności karnej i zobowiązanie do jej przestrzegania pod rygorem odpowiedzialności karnej.

· Rodzice/prawni opiekunowie małoletnich są informowani o przetwarzaniu danych osobowych poprzez klauzule informacyjne.

· Dyrektor PCRE w Bartoszycach wdrożył odpowiednie środki techniczne i organizacyjne w celu zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych.

· Dane osobowe małoletnich zarejestrowane w formie pisemnej (teczka dziecka oraz inna dokumentacja pisemna zawierająca dane osobowe małoletnich jest chroniona w zamykanych szafach z ograniczonym dostępem do pomieszczeń ich przechowywania (sekretariat, gabinety specjalistów).

· W PCRE w Bartoszycach wdrożono odpowiednią procedurę postępowania na wypadek wystąpienia naruszenia ochrony danych osobowych. Dane osobowe małoletnich udostępniane są wyłącznie podmiotom uprawnionym do ich uzyskania.

STANDARD III - PROCEDURY

W ramach standardu trzeciego - Procedury (dotyczy podejmowania procedur w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego) określono procedury spójne z procedurami zawartymi w Ustawie Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Art. 22c.1, 2 i Art. 22b oraz Art. 22b Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

PROCEDURY:

1) Procedura Niebieskiej Karty:

Cel procedury: wskazanie zasad postępowania pracowników PCRE i dyrektora placówki w przypadku stwierdzenia krzywdzenia małoletniego lub uzasadnionego podejrzenia krzywdzenia.

a) Zakres procedury i ogólne zasady jej stosowania:

1. Procedura postępowania „Niebieskiej Karty” obowiązuje wszystkich pracowników zatrudnionych w PCRE.

2. Nadzór nad stosowaniem procedury sprawuje dyrektor PCRE (patrz Część II pkt. 2 dokumentu Standardy ochrony małoletnich).

3. Druki i formularze „Niebieskiej Karty – A” i „Niebieskiej Karty – B” znajdują się w sekretariacie PCRE. Sekretariat prowadzi rejestr wszczętych procedur „Niebieskiej Karty” oraz dokumentację po zakończonej procedurze (tj. Teczka zdarzenia).

4. Wgląd w dokumentację wszczętych procedur posiadają wyłącznie osoby upoważnione przez dyrektora PCRE, które zobowiązane są do złożenia Oświadczenia o zachowaniu poufności informacji i danych osobowych umieszczanych w dokumentach (Załącznik 5).

5. Dokumentację związaną ze wszczętymi procedurami „Niebieskiej Karty” prowadzi osoba wyznaczona przez dyrektora PCRE. Po zakończeniu sprawy umieszcza karty w tzw. Teczki zdarzenia i przekazuje dokumentację do sekretariatu PCRE w Bartoszycach.

b) Wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty”:

1. Wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty” następuje z chwilą wypełnienia formularza Niebieskiej Karty „A” (Załącznik nr 6) w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec małoletnich lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez małoletniego/personel/osobę z zewnątrz.

2. Do wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty” nie jest wymagana zgoda osoby doznającej przemocy.

3. Do wszczęcia procedury „Niebieskiej Karty” nie jest wymagany uprzedni kontakt z osobą stosującą przemoc domową ani obecność tej osoby w czasie wypełniania karty.

4. Dyrektor PCRE w Bartoszycach lub inna osoba wszczynając procedurę „Niebieskiej Karty” ma prawo wykorzystać informacje zawarte we wstępnej diagnozie oceny sytuacji małoletniego – (Załącznik 1, 2), a także przeprowadzić rozmowę z małoletnim.

5. Rozmowę z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przeprowadza się w warunkach gwarantujących swobodę wypowiedzi i poszanowanie godności tej osoby oraz zapewniających jej bezpieczeństwo.

6. Czynności w ramach procedury "Niebieskiej Karty" przeprowadza się w obecności rodzica/opiekuna prawnego. W sytuacji, gdy to rodzice/opiekun prawny są podejrzani o stosowanie przemocy wobec dziecka, te czynności przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej (w rozumieniu art. 115 § 11 kk) czyli np. dziadków, pradziadków oraz rodzeństwa (w miarę możliwości również w obecności psychologa).

7. Formularz „Niebieskiej Karty" nie wymaga podpisu osoby podejrzanej o stosowanie przemocy domowej.

8. Po wypełnieniu Karty – „A”, osoba dotknięta przemocą domową w rodzinie – rodzic/ opiekun prawny, osoba, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie otrzymuje wypełniony formularz Karty – B (Załącznik nr 7).

9. Formularz Karty „B” jest dokumentem dla osób pokrzywdzonych, zawierającym definicję przemocy, praw człowieka, informację o miejscach, gdzie można uzyskać pomoc.

10. Formularza „B” nie przekazuje się osobie podejrzanej o stosowanie przemocy domowej.

11. Wypełniony formularz „Niebieska Karta – A” niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni od wszczęcia procedury, przekazuje się do Zespołu Interdyscyplinarnego.

12. Osobą upoważnioną do przekazania formularza jest osoba wyznaczona przez dyrektora PCRE w Bartoszycach (patrz. pkt 4).

2. Procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego (Art. 22c ust. 1 pkt 2).

Wprowadzaj procedury w odniesieniu do Zasady podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego (patrz zasada 1 Standard I Polityka).

1. Jeżeli podejrzewasz, że małoletni doświadcza przemocy domowej/rówieśniczej[2] (m.in.: w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez rodzica lub opiekuna; krzywdzenia dziecka przez osobę nieletnią, czyli taką, która nie ukończyła 17roku życia; krzywdzenia dziecka przez osoby trzecie):

− z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego lub/i zagrożone jest jego życie zadbaj o bezpieczeństwo małoletniego i odseparuj je od sprawcy (np. rodzica/opiekuna/kolegi) podejrzanego o krzywdzenie; zawiadom policję pod nr 113 lub 997;

− doświadcza zaniedbania lub rodzic/opiekun dziecka jest niewydolny wychowawczo (np. dziecko chodzi w nieadekwatnych do pogody ubraniach, opuszcza miejsce zamieszkania bez nadzoru osoby dorosłej) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka; porozmawiaj z rodzicem/opiekunem; powiadom o możliwości wsparcia psychologicznego i/lub materialnego; w przypadku braku współpracy rodzica/opiekuna powiadom właściwy ośrodek pomocy społecznej;

− jest pokrzywdzone innymi typami przestępstw poinformuj na piśmie policję lub prokuraturę, wysyłając zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa;

− doświadcza jednorazowo innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popychanie, szturchanie), przemocy psychicznej (np. poniżanie, dyskryminacja, ośmieszanie) lub innych niepokojących zachowań (tj. krzyk, niestosowne komentarze) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka; przeprowadź rozmowę z rodzicem/opiekunem podejrzanym o krzywdzenie; powiadom o możliwości wsparcia psychologicznego; w przypadku braku współpracy rodzica/ opiekuna lub powtarzającej się przemocy powiadom właściwy ośrodek pomocy społecznej8; równoległe złóż do sądu rodzinnego wniosek o wgląd w sytuację rodziny.

W każdej z powyższych sytuacji należy odwołać się do 2 zasady opisanej w Standardzie I (tj. Zasady podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego), m.in.:

· sporządzić notatkę, tj. opis zdarzenie w dokumencie Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 1);

· ocenić zakres interwencji (uszczerbek na zdrowiu, niewymagająca, skomplikowana), co pozwoli na wdrożenie, np. w przypadku niewymagającym podjęcia szybkiej interwencji planu pomocy dziecku, tj. Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia (patrz zasada 3 pkt.1 Standard I Polityka) i sporządzenie dokumentu, pt. Karta interwencji (Załącznik nr 2) lub w przypadku bardziej skomplikowanym. Zawiadomienie możesz zaadresować do najbliższej dla Ciebie jednostki. W zawiadomieniu podaj swoje dane osobowe, dane dziecka i dane osoby podejrzewanej o krzywdzenie oraz wszelkie znane Ci fakty w sprawie – opisz, co dokładnie się zdarzyło i kto może mieć o tym wiedzę.

· Zawiadomienie możesz też złożyć anonimowo, ale podanie przez Ciebie danych umożliwi organowi szybsze uzyskanie potrzebnych informacji.

· Ośrodek powiadom na piśmie lub mailowo. Pamiętaj o podaniu wszystkich znanych Ci danych dziecka (imię i nazwisko, adres zamieszkania, imiona i nazwiska rodziców), opisz wszystkie niepokojące okoliczności występujące w rodzinie i wszystkie znane Ci fakty.

· Wniosek złóż na piśmie do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. We wniosku podaj wszystkie znane Ci dane dziecka (imię i nazwisko, adres zamieszkania, imiona i nazwiska rodziców) oraz wszystkie okoliczności, które mogą być istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (opisz, co niepokojącego dzieje się w rodzinie, co zaobserwowałaś/eś).

Powołanie Zespołu Interwencyjnego, celem wstępnego zdiagnozowania sytuacji małoletniego.

Zakres działania Zespołu Interwencyjnego.

a) Dyrektor PCRE w Bartoszycach powołuje na podstawie zgłoszenia, tj. dokumentu pt. Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 1) - Zespół Interwencyjny do wstępnego zdiagnozowania sytuacji małoletniego.

b) W skład Zespołu Interwencyjnego wchodzą: koordynator d.s. standardów ochrony małoletnich, pracownik zgłaszający podejrzenie stosowania przemocy, psycholog lub pedagog (w rejonie swojego działania) oraz dyrektor PCRE w Bartoszycach.

c) Zespół Interwencyjny opracowuje „Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia” (patrz zasada 3 pkt.1 Standard I).

− W przypadku uwiarygodnienia podejrzenia stosowania przemocy lub stwierdzenia jej stosowania wobec małoletniego, dyrektor poradni wszczyna procedurę „Niebieskiej Karty”.

− W przypadku niewskazującym na wiarygodność zgłoszenia (pomówienie, konfabulacja, kłamstwo) – psycholog lub pedagog (w rejonie swojego działania) prowadzą obserwację małoletniego i w terminie 3 miesięcy od zgłoszenia ponownie w składzie, jak w pkt. b dokonują oceny sytuacji małoletniego.

2. Procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi w Internecie oraz utrwalonymi w innej formie (Art. 22c ust. 2 pkt 3).

a) Niebezpieczne treści (materiały pornograficzne, a także materiały propagujące nienawiść, rasizm, ksenofobię, przemoc, zachowania autodestrukcyjne).

− PCRE w Bartoszycach nie udostępnia dostępu do Internetu swoim klientom, co powoduje, ze nie jest współodpowiedzialna za umieszczanie w sieci tego typu materiałów.

− Za bezpośrednią ochronę małoletniego przed niebezpiecznymi treściami odpowiada rodzic/opiekun prawny.

− PCRE w Bartoszycach w ramach swojej działalności podejmuje działania kształtujące świadomość zagrożeń zarówno rodziców jak i małoletnich. Obejmują one: edukację, profilaktykę, a także pomoc osobom pokrzywdzonym poprzez kontakt z tego typu treściami.

− W przypadku, gdy do pracownik PCRE w Bartoszycach zostanie poinformowany, że małoletni w trakcie pobytu w PCRE mieli styczność z tego typu niebezpiecznymi treściami zgłasza sprawę rodzicom/opiekunowi prawnemu.

− Współpraca z organami ścigania lub sądem rodzinnym obligatoryjnie musi zaistnieć w przypadku naruszenia zakazu rozpowszechniania materiałów pornograficznych z udziałem małoletniego (osoby poniżej 18 roku życia – art. 202 § 3 kodeksu karnego) oraz treści propagujących publicznie faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołujących do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych (art. 256 i art. 257 kodeksu karnego).

b) Ochrona wizerunku:

− Nośniki analogowe zawierające zdjęcia i nagrania uczniów są przechowywane w zamkniętej na klucz szafce, a nośniki elektroniczne zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane w folderze chronionym z dostępem ograniczonym do osób uprawnionych przez instytucję u administratora sieci, przez okres wymagany przepisami prawa o archiwizacji.

− Niedopuszczalne jest przechowywanie zdjęć i nagrań z wizerunkiem małoletnich klientów poradni na nośnikach nieszyfrowanych lub mobilnych (telefonach komórkowych i pendrive).

c) Naruszenie prywatności:

− Informacja o zagrożeniu naruszeniem prywatności powinna zostać niezwłocznie przekazana administratorowi systemów informatycznych i dyrektorowi PCRE, którzy podejmują natychmiastowe działania w celu zabezpieczenia danych i ograniczenia dalszego dostępu do informacji niejawnych.

− Następnie należy ustalić okoliczności zdarzenia, poprzez dokładne udokumentowanie pozyskanych informacji i skontaktować się z ekspertem ds. bezpieczeństwa cyfrowego w organie prowadzącym placówkę.

− W przypadku poważniejszych zagrożeń i w sytuacji, gdy naruszenie prywatności jest spowodowane przez osoby spoza PCRE, należy nawiązać współpracę z organami ścigania.

− Należy poinformować osoby dotknięte zdarzeniem (których dane osobowe wyciekły) o sytuacji, by podjęły indywidualne środki zaradcze.

d) Cyberprzemoc:

− PCRE w Bartoszycach przeciwdziała cyberprzemocy przez odpowiednią edukację, i wprowadzanie zasad na poszczególnych zajęciach PCRE w Bartoszycach.

− Małoletni, który stał się ofiarą lub świadkiem cyberprzemocy (wyśmiewania, poniżania uczestników społeczności danej grupy (chodzi o grupę zajęciową, zajęć prowadzonych PCRE w Bartoszycach) przy użyciu technologii cyfrowych, obraźliwych komentarzy, rozpowszechniania wizerunku, manipulowania zdjęciami itp.) powinien zgłosić sytuację do prowadzącego zajęcia. Zgłoszenia może dokonać także świadek cyberprzemocy.

− O zdarzeniu poinformowani zostają rodzice/opiekunowie prawni, którzy wspólnie z koordynatorem ds. Standardów ustalają, czy sytuacja wymaga powiadomienia organów ścigania i czy odpowiedzialnym za to będzie rodzic/ opiekun prawny czy dyrektor PCRE w Bartoszycach.

− PCRE w Bartoszycach proponuje ofierze cyberprzemocy i jej rodzicowi/opiekunowi prawnemu pomoc psychologiczno – pedagogiczną, adekwatną do zdarzenia, które zaistniało. O tym, czy korzystać z takiej pomocy w poradni, czy nie, decyduje rodzic/opiekun prawny po rozmowie z małoletnim.

e) Fake news:

− PCRE w Bartoszycach w ramach swojej działalności edukacyjnej i szkoleniowej uświadamia i uwrażliwia zarówno dorosłych jak i małoletnich klientów na zagadnienie dezinformacji.

− PCRE w Bartoszycach rzetelnie dobiera treści upowszechniane w Internecie na stronie internetowej poradni.

STANDARD IV - MONITORING

W ramach standardu czwartego - Monitoring (dotyczy monitoringu i okresowej weryfikacji zgodności prowadzonych działań z przyjętymi standardami ochrony dzieci) określono zasady przeglądu i aktualizacji standardów ochrony małoletnich oraz sposoby dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów albo zdarzeń zagrażających dobru małoletniego na podstawie Ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw oraz Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1304).

1. Zasady przeglądu i aktualizacji standardów ochrony małoletnich oraz sposoby dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów albo zdarzeń zagrażających dobru małoletniego (Art. 22c ust. 1 pkt 4, PKT 8). Zasady przeglądu i aktualizacji standardów oraz dokumentowania wydarzeń związanych z ich naruszaniem.

Standardy ochrony małoletnich obowiązujące w placówce podlegają regularnemu przeglądowi, w terminie ustalonym przez dyrektora placówki oraz w razie nowelizacji następujących aktów prawnych:

1) Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1304),

2) Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.),

3) Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1138 ze zm.), w części określonej w Rozdziale XXV „Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności”.

2. Przegląd standardów ochrony małoletnich obowiązujących w placówce polega na ustaleniu wypełniania przez standardy wymogów przepisów prawa powszechnie obowiązującego, w szczególności art. 22c Ustawy, o której mowa w ust. 1 pkt 1.

3. Przeglądu i aktualizacji standardów ochrony małoletnich w placówce dokonują dyrektor placówki, osoba przez niego upoważniona lub służby prawne, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 4 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, jeżeli placówka jest objęta wspólną obsługą.

4. Aktualizacja standardów przyjmowana jest w drodze zarządzenia dyrektora PCRE w Bartoszycach.

5. Każde zgłoszone zdarzenie zagrażające dobru małoletniego, zostaje odnotowane w Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 1). Karta zostaje dołączona do dokumentacji dziecka, tj. Teczka zdarzenia lub Karta indywidualna zdarzenia.

Teczka/karta zdarzenia:

− zawiera metryczkę (m.in.: imię, nazwisko małoletniego);

− prowadzi ją osoba do tego upoważniona przez dyrektora PCRE w Bartoszycach, koordynator d.s. standardów ochrony małoletnich;

− do czasu zakończenia sprawy pozostaje w dyspozycji osoby upoważnionej przez dyrektora PCRE w Bartoszycach, np. koordynatora d.s. standardów ochrony małoletnich;

− umieszcza się w niej dokumenty wytworzone w trakcie trwania zdarzenia, mi.in: Kartę zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego; Protokoły i notatki z rozmów z małoletnim, osobą zgłaszającą/najbliższą/ niekrzywdzącą czy osobą krzywdzącą; arkusze diagnostyczne; Protokół z posiedzenia Zespołu Interwencyjnego;

Kopię „Niebieskiej Karty – A/B”; Kartę interwencji.

6. PCRE w Bartoszycach (sekretariat PCRE w Bartoszycach) prowadzi Rejestr zdarzeń (dokument zbiorczy) – (Załącznik Nr 8), który zawiera imię nazwisko, powód, datę zgłoszenia.

CZĘŚĆ DRUGA - ORGANIZACJA PROCESU OCHRONY MAŁOLETNICH

1. Zadania i obowiązki pracowników PCRE wynikające z wdrożenia standardów (podział obowiązków i przydział zadań) (Art. 22c ust. 1 pkt 5, 7).

Osoba odpowiedzialna – Dyrektor PCRE

Zadania/obowiązki

· odpowiedzialny za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich;

· dokonuje oceny stopnia znajomości i poprawności stosowania „Standardów ochrony małoletnich” na bieżąco, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego; w przypadku zmian prawa,

· wprowadza zmiany na tych samych zasadach, które obowiązywały przy wdrożeniu dokumentu;

· nadzoruje prawidłowość sporządzania dokumentacji;

. powołuje Koordynatora ds. Wdrażania standardów ochrony małoletnich;

· powołuje zespół d.s. opracowania Standardów ochrony małoletnich;

· wdraża zarządzeniem dokument, pt. Standardy ochrony małoletnich;

Zespół d.s. opracowania Standardów ochrony małoletnich

· opracowuje wg obowiązujących aktów prawnych (ustaw) dokument wraz z załącznikami, pt. Standardy ochrony małoletnich;

· udostępniania „Standardy ochrony małoletnich” w wersji podstawowej - sekretariat PCRE, wszyscy pracownicy PCRE w Bartoszycach w formie papierowej oraz na stronie internetowej PCRE w Bartoszycach (wersja elektroniczna); w wersji skróconej w formie elektronicznej na stronie PCRE w Bartoszycach (dotyczy małoletnich);

· prezentuje dokument pracownikom PCRE w Bartoszycach;

Koordynator d.s. Standardów ochrony małoletnich

· koordynuje pracami Zespołu Interwencyjnego;

· dokumentowanie zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich i archiwizowanie wytworzonej dokumentacji; (tworzenie teczki dla każdego dziecka);

· nadzoruje prawidłowość sporządzania dokumentacji, w tym wypełnienia karty A I B;

· kontroluje jakość dostępnych dokumentów w PCRE w zakresie „Standardów ochrony małoletnich”;

· koordynuje działania w ramach pomocy krzywdzonemu małoletniemu, nadzoruje rejestr prowadzonych spraw;

· dokonywanie raz na dwa lata przeglądu „Standardów ochrony małoletnich”;

· ewaluacja standardów ochrony małoletnich;

· raport z ewaluacji wraz z wnioskami i rekomendacjami przedstawia radzie pedagogicznej;

· informuje każdego nowo zatrudnianego pracownika o konieczności zapoznania się z dokumentem, pt. Standardy ochrony małoletnich;

Sekretarka

· prowadzi rejestru zgłaszanych spraw dotyczących podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich;

· przekazuje zawiadomień o podejrzeniu krzywdzenia lub krzywdzeniu, które wpłynęły do sekretariatu (telefon, maile, ustnie) dyrektorowi PCRE w Bartoszycach;

· archiwizuje dokumenty wytworzonych w procesie rozpatrywania spraw krzywdzenia;

Pracownicy PCRE w Bartoszycach:

· zapoznają się z dokumentem, pt. Standardy ochrony małoletnich;

· podpisują oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Małoletnich;

2. Zadania i obowiązki pracowników PCRE w Bartoszycach w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Art. 22c ust. 1 pkt 5, 7).

Dyrektor PCRE w Bartoszycach:

1. W sytuacji zgłoszenia stosowania przemocy domowej, rówieśniczej wobec małoletniego:

− podejmuje szybką interwencję w przypadku przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu[3], wykorzystania seksualnego lub/i zagrożone jest jego życie, tj. zawiadamia odpowiednie służby porządkowe, tj. policję dzwoniąc pod nr 112 lub 997;

− w przypadku niewymagającym podjęcia szybkiej interwencji zaleca pracownikowi merytorycznemu PCRE (psycholog, pedagog w rejonie swojego działania) wdrożenie planu pomocy dziecku, tj. Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia (patrz zasada 3 Standard I) i sporządzenie dokumentu, pt. Karta interwencji (Załącznik nr 2) wg określonej procedury podejmowania interwencji (patrz Procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego Standard III Procedury);

− w przypadku bardziej skomplikowanym (np. dotyczącym wykorzystywania seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu) powołuje Zespół Interwencyjny, celem wstępnego zdiagnozowania sytuacji małoletniego (patrz zasada 4 pkt. 1a Standard I Procedury).

2. Podpisuje wszystkie pisma wychodzące na zewnątrz w sprawach krzywdzenia małoletnich.

3. Powołuje i nadzoruje pracę Koordynator d.s. Standardów ochrony małoletnich.

4. Powołuje i nadzoruje pracę Zespołu Interwencyjnego.

5. Określa zasady prowadzenie dokumentacji i jej archiwizowania.

6. Organizuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla małoletniego doznającego przemocy – na prośbę rodzica/opiekuna prawnego. W przypadku osób dorosłych udostępnia listę miejsc w których odpowiednia pomoc jest udzielana.

7. Zapewnia pomoc pracownikom w realizacji ich zadań oraz ich doskonaleniu zawodowym, ułatwiając im np. możliwość konsultacji trudnych przypadków ze specjalistami, wspiera, organizuje szkolenia w zakresie reagowania na przemoc wobec dziecka w rodzinie.

8. Odpowiada za procedury określające zakładanie „Niebieskiej Karty”.

Koordynator d.s. Standardów ochrony małoletnich:

1. Przewodniczy Zespołowi Interwencyjnemu.

2. Współpracuje z dyrektorem PCRE w chwili wdrożenia procedury interwencji.

3. Wszczyna procedurę „Niebieskiej Karty”.

4. Gromadzi i przetrzymuje (do zakończenia sprawy) dokumentację małoletniego w Teczce zdarzeń.

Pracownik pedagogiczny PCRE w Bartoszycach (psycholog, pedagog, logopeda):

1. Zgłasza fakt stosowania przemocy wobec małoletniego w formie dokumentu, tj. Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 1) - dyrektorowi PCRE.

2. W przypadku niewymagającym podjęcia szybkiej interwencji wdraża plan pomocy dziecku, tj. Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia (patrz zasada 3 Strategia I) i sporządza dokumentu, pt. Karta interwencji (Załącznik nr 2 ) wg określonej procedury podejmowania interwencji (patrz Procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego Standard III Procedury).

3. W przypadku bardziej skomplikowanym (np. dotyczącym wykorzystywania seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu) bierze udział w pracach Zespołu Interwencyjnego (patrz zasada 2 Standard III Procedury).

Pracownicy obsługi i administracji:

1. Zgłasza fakt stosowania przemocy wobec małoletniego dyrektorowi PCRE, osobie upoważnionej przez dyrektora, np. Koordynator d.s. Standardów ochrony małoletnich.

CZĘŚĆ TRZECIA - ZAŁĄCZNIKI

Załączniki:

Załącznik nr 1: Karta zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego

Załącznik nr 2: Karta interwencji

Załącznik nr 3: Oświadczenie personelu o posiadaniu zdolności prawnej.

Załącznik nr 4: Oświadczenie personelu o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Małoletnich.

Załącznik nr 5: Oświadczenia o poufności informacji powziętych w procesie

postępowania w sprawie krzywdzenia małoletnich

Załącznik nr 6: Formularz „Niebieskiej Karty „A”

Załącznik nr 7: Formularza „Niebieskiej Karty „B”

Załącznik nr 8: Rejestr zdarzeń

PODSUMOWANIE

Standardy wchodzą w życie z dniem 10 kwietnia 2024r. Zarządzeniem
nr 8/ 2023/2024 Dyrektora Powiatowego Centrum Rozwoju Edukacji w Bartoszycach.

2. Każdy pracownik pisemnie potwierdza zapoznanie się z Standardami ochrony małoletnich – Oświadczenie personelu o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Małoletnich (Załącznik nr 3).

3. Ogłoszenie dokumentu następuje w sposób dostępny dla klientów or3 az pracowników PCRE, w szczególności poprzez umieszczenie w dokumentacji PCRE (wersja papierowa) oraz na stronie internetowej.

Podstawy prawne Standardów Ochrony Małoletnich

• Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991r. Nr 120, poz. 526 z późn. zm.)

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359)

• Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1606).

• Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 31 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (tj.. Dz. U. z 2021r. poz. 1249).

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) -art. 23 i 24

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023r. w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”.

[1,2,3] Przemoc z uszczerbkiem na zdrowiu oznacza spowodowanie choroby lub uszkodzenia ciała (np. złamanie, zasinienie, wybicie zęba, zranienie), a także m.in. pozbawienie wzroku, słuchu, mowy, wywołanie innego ciężkiego kalectwa, trwałej choroby psychicznej, zniekształcenia ciała itp.